هشدار: ذکر و باز نشر نوشتارهای من و هر نوشتاری که در روزنامه ها یا روی سایت شخصی و وبلاگهایم منتشر شده منحصراً با قید نام و نام خانوادگی ام و همراه با پیوند سایت و وبلاگهایم مجاز است.

بررسی های پیش از قرارداد

با انعقاد قرارداد، طرفین به آنچه که در قرارداد متعهد شده اند ملتزم می گردند و اگر از ایفای تعهدات مصرح در قرارداد سرباز زنند بنا به درخواست طرف مقابل به انجام آن از طریق مراجع ذیصلاح محکوم می گردند. الزام طرف متخلف به ایفای تعهد یا جبران خسارت در عمل هنگامی مفید فایده است که اولاً او توانایی و امکان ایفای تعهد و جبران خسارت را داشته باشد و ثانیاً رسیدگی به دعوی سریع باشد تا قبل از تحلیل توان فنی و مالی یا توقیف اموال و دارائی های وی بوسیله دیگران، تعهد، ایفاء یا خسارت، جبران گردد. بررسی های پیش از قرارداد

تشخیص اینکه توانایی مالی، فنی، انسانی و عملیاتی یک شخص در حال حاضر چقدر است و تناسب توانایی های وی با قراردادها و تعهداتی که قصد قبول و انعقاد و اجرای آنها را دارد و نیز پیش بینی اینکه در آینده چه تحولاتی در توانایی های او واقع خواهد شد قبل از انعقاد قرارداد ممکن است. این بررسی ها به شما کمک خواهد کرد تا شناخت بیشتری از وضعیت و اعتبار طرف مقابل که مرتبط با تعهدات او به شماست بدست آورید. در این مسیر ملاکها و مشخصه های زیر که به زبانی ساده بیان شده اند در بسیاری از موارد، راهگشا خواهد بود:

بررسی های پیش از قرارداد

۱- بررسی وضعیت مالی طرف مقابل. (سرمایه ثبت شده – صورت اموال و دارائیها – صورت حسابهای بانکی – میزان اوراق مشارکت در اختیار – ترازنامه مصوب مجمع عمومی سال قبل – مفاصای مالیاتی در مورد تمام عملیات و ابعاد شرکت – مفاصای تامین اجتماعی برای همه پروژه ها و فعالیتهای شرکت– صورت اموال غیر منقول – صورت مطالبات سهل الوصول – منطبق بودن توان مالی و قدرت پرداخت با ارزش قرارداد – سود دهی سالهای قبل و …)

۲- بررسی صلاحیت امضاء کنندگان قرارداد از حیث اهلیت و امکان قانونی امضاء قرارداد و قبول تعهد. ( در مورد اشخاص حقیقی سن رشد و عدم حجر ، ممنوع المعامله نبودن و در مورد اشخاص حقوقی، صاحب امضاء مجاز بودن، وجود مصوبه هیات مدیره و مجمع عمومی برای انعقاد قرارداد، منطبق بودن انجام معامله با اساسنامه شرکت و آئین نامه معاملات و ضوابط خاص آن شرکت ، ورشکسته نبودن و …)

۳- بررسی صلاحیت علمی، فنی، مالی ، مجوزهای قانونی طرف مقابل. (دانش کارکنان ، گواهی مراجع ذیربط مانند رتبه های پیمانکاری ، سوابق و رزومه کاری، سابقه مرتبط با موضوع قرارداد و …)

۴- بررسی میزان اختیار طرف مقابل برای مذاکره. ( در اشخاص حقیقی رشد و مالکیت قانونی بر عوض و معوض یا وکالت معتبر از مالک – در اشخاص حقوقی میزان اختیارات مندرج در اساسنامه شرکت ، حدود اختیارات مندرج در مصوبات هیات مدیره و مجمع عمومی شرکت، حدود اختیارات مندرج در نامه نمایندگی، در مورد اشخاص دولتی و عمومی رعایت قانون محاسبات عمومی، قانون برنامه و بودجه، قانون بودجه سنواتی کشور ، اساسنامه و قوانین راجع به سازمانهای عمومی از قبیل شهرداریها و بنیادها و شرکتهای وابسته به آنان و آیین نامه معاملات آنان و نامه نمایندگی آنها و قانونی برگزاری مناقصات و …)

۵- بررسی وضعیت متخصصین و کارشناسان طرف مقابل با توجه به موضوع قرارداد از طریق دریافت رزومه و سوابق علمی و تجربی آنان و استعلام و کنترل صحت سوابق مندرج در رزومه از اشخاصی که سابقاً طرف قرارداد و همکاری با آنان بوده اند.

۶- احراز کلی سلامت روانی و عقلانی و جسمانی طرف مقابل برای قبول و ایفای تعهد بویژه در مورد افراد خیلی مسن و کسانی که حالات غیر عادی دارند و در صورت تردید استعلام از پزشکی قانونی و اداره سرپرستی.

۷- احراز اصالت کلیه اسناد ، وکالت نامه ، انحصار وراثت، وصیت طرف مقابل ( استعلام از مراجع ذیربط مانند دفاتر اسناد رسمی ، سازمان ثبت اسناد و املاک ، ثبت شرکتها و علائم ، سازمان ثبت احوال و…)

۸- حتی الامکان بررسی هویت سهامداران طرف مقابل در حد معمول.

۹- بررسی هویت اعضاء هیات مدیره از حیث مساله دار نبودن. (مورد حساسیت و حاشیه دار نباشند، ممنوع المعامله نبودن، مصادره اموال نبودن ورشکسته نبودن و…)

۱۰- بررسی آخرین تغییرات صاحبان امضاء مجاز هیات مدیره و سرمایه شرکت ( میزان واقعی سرمایه تودیع شده چقدر بوده است؟ سرمایه در تعهد چقدر است و آیا در مواعد مقرر مندرج در اساسنامه مطالبه شده اند؟ آیا آورده های غیر نقدی بدرستی ارزیابی شده اند؟ و…)

۱۱- بررسی اساسنامه شرکت از حیث حدود اختیارات مدیر عامل و هیات مدیره و معاملات قابل انجام بوسیله هیات مدیره و مدیر عامل.

۱۲- اطمینان از اختصاص قطعی اعتبار و میزان اعتبار مصوب برای انجام قرارداد در صورت دولتی یا عمومی بودن طرف مقابل با ملاحظه قانون بودجه سنواتی و تاییدیه و برگه تخصیص اعتبار.

۱۳- بررسی و انطباق دقیق اسناد و مشخصات فنی با کالا یا املاک و اموال موضوع آنها. ( از حیث متراژ ، تعداد ، نوع ، اوصاف و رویت اصل اسناد ، کالا ، اموال و املاک و در صورتی که کالا وارداتی است اصل گواهی و برگ سبز گمرکی مشاهده و دقت شود و… )

۱۴- انجام واخذ استعلامات قانونی در مورد هویت طرف مقابل و اصالت اسناد هویتی او (اشخاص حقیقی استعلام از سازمان ثبت احوال و اشخاص حقوقی استعلام از اداره ثبت شرکتها و…)

۱۵- اسناد و مدارک ارائه شده از سوی طرف مقابل به امضاء و اثر انگشت وی (اشخاص حقیقی) و امضاء صاحبان امضاء مجاز (مدیر عامل و عنداللزوم هیات مدیره) و مهر شرکت (اشخاص حقوقی ) هم برسد. در مورد امضاء اعم از امضای اشخاص حقیقی و حقوقی مطمئن ترین شکل امضاء آن است که در حضور شما با خودکار و با نوشتن نام و نام خانوادگی امضاء کننده بوسیله خود او صورت گیرد.

۱۶- در توصیف هویت اشخاص حقیقی تمام مشخصات و از جمله شغل ، سمت ، وضعیت نظام وظیفه، کد ملی ، کدپستی و شماره تلفن آنان مورد توجه قرار گیرد و قید شود.

۱۷- اطمینان از موجود بودن و بلامعارض بودن و قابل انتقال و قابل تصرف بودن مالی که قصد معامله آن را داریم.

۱۸- در صورتی که مناقصه گزار هستیم قانون برگزاری مناقصات ، اساسنامه شرکت و مصوبات مجمع عمومی و هیات مدیره پیرامون موضوع مناقصه و شرایط و اوصاف و مشخصات و اسناد مربوط به مناقصه به دقت مطالعه و موضوع و متن آگهی مناقصه را به دقت تنظیم و تشریفات آنرا برابر ضوابط طی نمائیم .

۱۹- در صورتی که شرکت کننده در مناقصه هستیم آگهی مناقصه ، اساسنامه و مصوبات هیات مدیره و مجمع عمومی و آیین نامه معاملات مناقصه گزار و میزان بودجه قطعی اختصاص یافته برای موضوع مناقصه و اسناد مناقصه و شرایط و مشخصات و مواعد قانونی مربوط به شرکت در مناقصه و تضیمن ها و … را به دقت مطالعه و بررسی کنیم و تعهداتی که در اسناد و شرایط مناقصه آمده را به روشنی و دقت درک کنیم .

۲۰- در قراردادهای بین المللی بررسی قانون حاکم برقرارداد و در صورت امکان انتخاب قانون بهتر مورد توجه باشد. توجه به تعیین واحد پولی مورد توافق برای پرداختها و مبادلات مالی و تعیین معادل ارزی آن به ترتیبی که کاهش و افزایش نرخ ارز ( ارزی که مورد توافق قرار گرفته) و تاثیر آن در پرداختها تعیین تکلیف شده باشد.

۲۱- در مورد تحویل کالا و نقطه انتقال ریسک دقت شود و بررسی های لازم صورت گیرد. (محل بارگیری و محل تحویل کالا و مسیر حمل و چگونگی و وسیله حمل کالا تعیین شود. هزینه های بارگیری و حمل و تخلیه و تحویل کالا مشخص و تصریح گردد. اینکه هزینه حمل و تحویل کالا با چه شخصی است مورد توجه قرار گیرد. ترتیبات و شرایط حمل و بسته بندی کالا معین گردد. مسئولیت های حمل کالا و بیمه نامه های راجع به آن مورد توجه قرار گیرد و….)

۲۲- در صورت توافق کلی برای انعقاد قرارداد راهکارها و روشهای حل اختلاف نیز مورد توجه و توافق قرار گیرند.(بررسی امکان داوری در قرارداد مد نظر باشد.)

۲۳- نوع تضامینی که ضرورت ارائه یا اخذ آنها احراز شده مشخص و بررسی ها ی پیرامون آن صورت گیرد. بررسی های پیش از قرارداد

۲۴- به نوع مالکیت شرکت مقابل(دولتی ، عمومی غیر دولتی ، تعاونی ، خصوصی) توجه شود. ( بویژه باتوجه به اهمیت و تفاوت فرایند تصمیم گیری و انعقاد قرارداد و نیز تفاوت قوانین حاکم بر هر یک از این شرکتها این امر ضرورت دارد)

۲۵- عنداللزوم گزارش حسابرسی مالی و مالیاتی تا مقطع انجام معامله از شرکت مقابل دریافت و مطالعه و بررسی شود .

۲۶- احراز برخورداری شرکت طرف مقابل از دفاتر قانونی مورد توجه باشد. ( ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده ، کد کارگاهی تامین اجتماعی ، کد اقتصادی، پروانه بهره برداری متناسب با میزان و دستگاههای تولید و…)

۲۷- عنداللزوم برخورداری خدمات و محصول مورد مذاکره از علامت استاندارد ( در موردی که استاندارد اجباری دارد) پروانه بهداشت ، پروانه تولید و سایر مجوزهای مربوطه از سازمانها و مراجع ذیربط.

۲۸- برررسی موارد و میزان کسورات و هزینه های قانونی که بر انعقاد قرارداد و موضوع آن تعلق خواهد گرفت. (عوارض گمرکی ،مالیات بر ارزش افزوده ، مالیاتهای تکلیفی ، مالیات ماده ۱۰۴ قانون مالیاتهای مستقیم ، کسور تامین اجتماعی و… )

۲۹- احراز تصرف طرف مذاکره یا معامله در مال مورد مذاکره.

در مباحث آتی ضمن معرفی ملاکها و مشخصه های بیشتر به تشریح هریک ازملاکها و ذکر دلایل و بیان ضرورت آنها خواهیم پرداخت. بررسی های پیش از قرارداد