مرور زمان مالیاتی برای شرکت ها و فعالان اقتصادی

هشدار: ذکر و باز نشر نوشتارهای من و هر نوشتاری که در روزنامه ها یا روی سایت شخصی و وبلاگهایم منتشر شده منحصراً با قید نام و نام خانوادگی ام و همراه با پیوند سایت و وبلاگهایم مجاز است.

مهلت قانونی محاسبه و مطالبه مالیات

در این نوشتار به بیان نکات و توضیحات کاربردی کوتاه درباره مرور زمان مالیاتی و موارد آن، چگونگی محاسبه مرور زمان مالیاتی و زمان آغاز و پایان آن می پردازم.

یکی از تعهدات و وظایف سازمان امور مالیاتی در قبال مالیات دهندگان این است که صرفا در مهلت های قانونی، اقدام به محاسبه و مطالبه مالیات نماید.

این قاعده و قانون از این جهت برقرار شده که رابطه مالیات دهندگان با سازمان امور مالیاتی دارای مرز و محدوده زمانی مشخص و شفاف باشد و اینگونه نباشد که سازمان امور مالیاتی بتواند در هر زمان که اراده کرد به بهانه محاسبه و مطالبه مالیات، نظام مالی و حساب و دارایی مالیات دهندگان را در معرض بی ثباتی و خطر قرار دهد.

مواد ۱۵۶ و ۱۵۷ قانون مالیاتهای مستقیم ایران، صراحتا می‌دارد که سازمان امور مالیاتی نمی‌تواند در خارج از مهلت ها قانونی تعیین شده در قانون، اقدام به محاسبه و مطالبه مالیات از شرکتها و فعالان اقتصادی نماید.

مرور زمان مالیاتی مندرج در قانون مالیات های مستقیم ایران به چند دسته، قابل تقسیم است که در زیر به بیان و شرح آن می‌پردازم:

مرور زمان مالیاتی برای اشخاصی که اظهارنامه مالیاتی داده اند

ماده ۱۵۶ قانون مالیات های مستقیم ایران، مرور زمان مالیاتی برای اشخاصی که اظهارنامه مالیاتی، تسلیم کرده‌اند را به طور کلی یک سال، بیان کرده است.

روش محاسبه و اعمال مرور زمان یک ساله در مورد اشخاصی که اظهارنامه مالیاتی تسلیم کردند به ترتیب زیر خواهد بود:

رسیدگی به اظهارنامه مالیاتی اشخاصی که در مهلت قانونی اقدام به تسلیم اظهارنامه مالیاتی نموده اند حداکثر ظرف یک سال خواهد بود.

بطور مثال، چگونگی اعمال مرور زمان مالیاتی یادشده در این بخش، نسبت به مالیات مشاغل و مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی به شرح زیر است:

الف) اشخاص حقیقی باید اظهارنامه مالیات مشاغل خود را حداکثر تا ۳۱ خردادماه و اشخاص حقوقی، معمولاً 31 تیرماه هر سال (تا چهارماه پس از پایان سال مالی) به اداره امور مالیاتی تسلیم کنند.

سازمان امور مالیاتی پس از پایان خرداد ماه هر سال برای رسیدگی به اظهارنامه مالیات بر مشاغل اشخاص حقیقی فقط یک سال، مهلت دارد.

به عبارت دیگر سازمان امور مالیاتی باید پایان خرداد ماه سال بعد به اظهارنامه مالیاتی مودی مالیاتی، رسیدگی و برگ تشخیص مالیات صادر نموده باشد

ب) سازمان امور مالیاتی باید برگ تشخیص مالیات که در مهلت قانونی مذکور صادر کرده است را ظرف سه ماه از پایان خرداد ماه به مالیات دهنده، ابلاغ نموده باشد.

به عبارت دیگر سازمان امور مالیاتی باید تا پایان شهریور ماه سال بعد، برگ تشخیص مالیات را به مالیات دهنده ابلاغ نموده باشد.

در مورد نحوه ابلاغ برگ تشخیص مالیات و سایر اوراق مالیاتی، نوشتار زیر را مطالعه فرمایید:

ابلاغ در قانون مالیاتهای مستقیم ایران

اگر سازمان امور مالیاتی در مهلت های قانونی مذکور در بالا اقدام به رسیدگی مالیاتی نموده باشد می‌تواند برابر قانون و مدارک ابرازی، مالیاتی کمتر یا بیشتر از مالیات ابراز شده بوسیله مودی را محاسبه و مطالبه نماید در غیر این صورت چنین امکانی را نخواهد داشت.

به بیان دیگر، در هر دو مورد یاد شده در بالا اگر سازمان امور مالیاتی در مهلت های قانونی که بیان شد اقدام به رسیدگی و صدور برگ تشخیص مالیات یا ابلاغ برگ تشخیص مالیات ننموده باشد اظهارنامه مالیاتی که شخص حقیقی برای مالیات بر مشاغل خودش داده است قطعی، قلمداد می شود.

در این موارد سازمان امور مالیاتی، فقط می تواند بر اساس ارقام و مندرجات اظهارنامه مالیاتی، نسبت به محاسبه و وصول مالیات اقدام کند و نسبت به آنچه که در اظهارنامه مالیاتی، به وسیله مالیات دهنده (مودی) ابراز شده است حق تشخیص بیشتر را نخواهد داشت.

مرور زمان مالیاتی برای اشخاصی که اظهارنامه مالیاتی نداده اند

برابر ماده ۱۵۷ قانون مالیات‌های مستقیم در مورد این دسته از مودیان مالیاتی، مرور زمان مالیاتی، پنج سال از تاریخ سررسید پرداخت مالیات خواهد بود.

پس از گذشتن ۵ ساله مذکور، سازمان امور مالیاتی نخواهد توانست از این اشخاص مطالبه مالیات نماید.

مرور زمان مالیاتی برای اشخاصی که ملزم به تسلیم اظهارنامه مالیاتی نبوده اند

برابر ماده ۱۵۷ قانون مالیات‌های مستقیم در مورد مودیان مالیاتی که ملزم به تسلیم اظهارنامه مالیاتی نبودند مرور زمان مالیاتی، پنج سال از تاریخ سررسید پرداخت مالیات خواهد بود.

پس از گذشتن ۵ سال مذکور، سازمان امور مالیاتی نخواهد توانست از این اشخاص، مطالبه مالیات نماید.

البته اگر سازمان امور مالیاتی، ظرف این ۵ سال اقدام به صدور و ابلاغ برگ تشخیص مالیات نموده باشد مرور زمان مالیاتی در این مورد به حساب نمی آید و سازمان امور مالیاتی می تواند از این دسته از مالیات دهندگان، حتی در ادامه ۵ سال نیز اقدام به مطالبه و وصول مالیات کند.