منشوری برای پیشرفت نیاسر

هشدار: ذکر و باز نشر نوشتارهای من و هر نوشتاری که در روزنامه ها یا روی سایت شخصی و وبلاگهایم منتشر شده منحصراً با قید نام و نام خانوادگی ام و همراه با پیوند سایت و وبلاگهایم مجاز است.

نیاسر که به کهن باغشهر ایران مشهور است با تعدد و تنوع بی نظیری از جاذبه های گردشگری اعم از طبیعی، تاریخی، معماری، آئینی، مذهبی، باستانی و… در منطقه مرکزی ایران در فاصله 250 کیلومتری تهران و 230 کیلومتری اصفهان و 90 کیلومتری قم و 20 کیلومتری کاشان درست در میان شبکه ای از با کیفیت ترین، بهترین و پر ترددترین مسیرهای ایران از جمله مسیر بزرگراه تهران به اصفهان و راه اصلی حمل و نقل زمینی بار و مسافر شمال به جنوب ایران و شبکه راههای پیرامونی آسفالته و جایگزین که کاشان و نیاسر را از چند مسیر با اصفهان، سمنان(جاده مشهد)، تهران، قم، گلپایگان، خمین، محلات، دلیجان، اردستان، خوانسار، اراک، نائین و یزد متصل می کند قرار دارد.

نیاسر به واقع در نزدیکی قطب جمعیتی 10 میلیون نفری تهران و کرج و جمعیت 3 میلیون نفری اصفهان و اطراف آن و جمعیت 1 میلیون نفری قم و کاشان قرار دارد. به عبارتی ساده، حدود 15 میلیون نفر جمعیت ایران با طی کمتر از 250 کیلومتر مسافت تماما در اتوبان، بلوار و راههای آسفالته عریض و با کیفیت، طی زمانی کمتر از 3 ساعت در قالب تور و گردشگر یک یا دو روزه میتوانند نیاسر را بعنوان یک مقصد گردشگری انتخاب کنند و ضمن آن به مقاصد جذاب و متنوع گردشگری پیرامونی همچون مشهد اردهال در فاصله 8 کیلومتری، غار نخجیر نراق در فاصله 15 کیلومتری، بازار و خانه های تاریخی و باغ تاریخی فین و شهر و تپه های باستانی سیلک کاشان و شهر زیر زمینی نوش آباد در فاصله 20 کیلومتری، کویر مرنجاب و روستای تاریخی ابیانه در فاصله 80 کیلومتری،آب گرم محلات در فاصله 90 کیلومتری،گلپایگان و قلعه تاریخی گوگد در فاصله تقریبا 100 کیلومتری و خانه تاریخی امام ره در خمین و شهر زیبای خوانسار در فاصله تقریبا 150 کیلومتری دسترسی پیدا کنند.

نیاسر برای قطب جمعیتی حدوداً 15 میلیون نفری، یک هدف گردشگری پر جاذبه، در دسترس و ارزان است. مراتب فوق، ایجاب می کند که مردم و مسئولین کهن باغ شهر ایران، چشم انداز و منشوری برای پیشرفت پایدار و عالمانه نیاسر مد نظر قرار دهند. در همین راستا به نظرم رسید بخشی از ایده ها و تجربیات و نقطه نظرات خود و دوستانم را تحت عنوان فوق تقدیم مردم و مسئولین و دوستداران نیاسر کنم.

1-روند تخریب و نابودی قلعه ها و خانه های تاریخی و قدیمی نیاسر باید فورا متوقف و برنامه ای برای بازسازی و حفظ تمام آنها بویژه به منظور جذب و اقامت گردشگر در قالب برنامه گردشگری خانه های تاریخی و محلی طراحی و اجرا شود.

2-محله هایی در درون محدوده اصلی شهر نیاسر بدون انکه هیچ تعرض و آسیبی به بافت طبیعی و فضای سبز آن وارد آید برای ایجاد کلبه های بوم گردی،مناسب است که باید بصورتی کارشناسانه بررسی و اقدام شود. در اراضی غیر زراعی حریم شهر نیاسر احداث شهرک ویلایی و باغ ویلاها سبب جذب سرمایه گذاران و تامین بخشی از فضاهای لازم برای انبوه گردشگران نیاسر و رونق گردشگری دائمی بجای گردشگری فصلی و ایجاد فرصت شغلی و سرسبز شدن هدفمند بخشی از اراضی غیر زراعی اطراف خواهد شد.

3-خیابانها و کوچه باغهای محدوده اصلی شهر نیاسر را به جای آسفالت بایستی سنگفرش شود و مسیرها و فضای عمومی شهر را با گونه های گیاهی سازگار با نیاسر و از جمله بوستانهای گل محمدی و گل لاله خاص نیاسر و درختان گردو،چنار و بادام، سبز نگه دارند و مردم نیاسر بعنوان مردمانی تمیز، دوستدار محیط زیست و طبیعت رفتار نمایند.

4-توسعه و تعریض بی حساب شبکه معابر در نیاسر به بافت سنتی و فضای سبز آن آسیب جدی می زند.

حفظ حداکثری درختان و بافت طبیعی همراه با ایجاد امکانات مناسب، جذابیت های لازم برای پیاده روی گردشگر در شبکه ای از کوچه باغ ها و خیابانهای شهر را فراهم کند از قبیل: سرسبزی محیط، محله های آباد، تمیز، پررونق و مملو از کارگاههای سنتی گلابگیری و عرقیات گیاهی، خانه های قدیمی بازسازی شدهء مجهز و در دسترس برای اقامت گردشگر، باغ رستورانهای سنتی، پارک ها و محل هایی برای تفریح و استراحت گردشگر، سرویس های عمومی تمیز، مبله کردن پارکها و شبکه معابر، توسعه و توزیع فروشگاهها در سطح شهر و…

5-آسیب های احتمالی ناشی از بهره برداری از معدن سنگ آهن بر چشمه تالار(که بعضاً به غلط چشمه اسکندریه نامیده میشود در حالی که این چشمه هیچ نسبتی با اسکندر غارتگر و خونریز یونانی ندارد) به منظور حفظ این چشمه تاریخی و حیاتی،مورد بررسی و تحقیق کاملا علمی و جدی قرار گیرد.

6-ساخت و سازهای ناهمگون و بی رویه در اطراف آبشار و آتشکده نیاسر جلوه ی آنها را از بین خواهد برد. طرح جامعی برای معماری و آرایش فضا و محیط پیرامون این دو اثر طبیعی و تاریخی باید تهیه و اجرا شود.

7- قنات های در کل محدوده نیاسر، سرچشمه های حیات و سرسبزی کهن باغ شهر ایران محسوب میشوند فلذا باید حفظ و مرمت شوند. استفاده از روشهای نوین آبیاری و نیز راه اندازی تصفیه خانه فاضلاب و بهره گیری از همه آبهای موجود و ایجاد فرهنگ صحیح مصرف آب، می تواند توسعه فضای سبز نیاسر تا 8 برابر میزان فعلی را محقق کند. با توجه به خشکسالی که در پیش داریم قناتها و روشهای نوین آبیاری و فرهنگ صحیح مصرف آب میتواند نجات بخش کهن باغ شهر ایران باشد.

8-در حالی که نیاسر و محیط و جاذبه های آن گنج خدادادی است ظاهراً عده ای سودجو و غارتگر در بعضی نقاط نیاسر و اطراف آن، حفره هایی از جمله در محل قلعه ها و خانه های قدیمی برای دستیابی به گنج ایجاد کرده اند!!

رواج چنین اقداماتی علاوه بر آسیب جبران ناپذیر به آثار و جاذبه های تاریخی، دستبرد به گنج طبیعت که همان کهن باغ شهر ایران است تلقی میشود و بلحاظ اجتماعی و فرهنگی هم مضر است زیرا جوانان را به جای سازندگی و تلاش و تمدن سازی به سوداگری، سوق می دهد و آنها را با گنجهایی همچون بوستانهای گل محمدی، لاله های زیبا و منحصر بفرد نیاسر، کارگاههای سنتی گلابگیری، آتشکده (چهارطاقی) چشمه تالار، غار رئیس، حمام صفویه، آبشار و باغ و درخت و … بیگانه می کند.

9- جا دارد که کوه هیم که جلوه طبیعی و زیبایی در دامن نیاسر دارد به بزرگ ترین کوه پارک مرکزی ایران تبدیل شود و از هرگونه ساخت و ساز پراکنده و زمین خواری نسبت به محدوه آن مراقبت بعمل آید.

10- بدنبال رونق نیاسر و تبدیل شدن آن به شهر، عده ای در صدد برآمده اند برای زمینهای لم یزرع در شمال و شرق و غرب نیاسر (این اراضی سرمایه و ذخیره اصلی توسعه شهر نیاسر برای سالها و قرون آینده تلقی می شود) به بهانه اینکه قبلا اجدادشان آنجا را کشت می کرده یا حتی برای دامنه یا قله کوهها از جمله قسمت مسطح کوه پالاره و دامنه کوه هیم بدنبال اخذ سند باشند!

مردم و مسئولین نیاسر و کاشان باید به شدت مراقب افراد سودجو و زمین خوار باشند. زمین های بکر و لم یزرع، سرمایه همه مردم و نسل های آینده نیاسر است نه صندوق ثروت اندوزی و راحت خوری عده ای خاص.

11- بعضا ملاحظه می شود عده ای بحث رقابت و مقایسه نیاسر با قمصر را مطرح می کنند. مردم و مسئولین نیاسر باید توجه کنند که قمصر، چون قدمت تاریخی و جاذبه ها و گنجینه های مانند نیاسر را ندارد ناگزیر است با ویلا سازی و جذب اقشار ثروتمند و ساخت و سازهای لوکس با اتکاء بر طبیعت خود، به وضع خود رونقی بدهد در حالی که نیاسر با انبوهی از جاذبه ها، غنی شده است و باید در الگوی پیشرفت خود به تمام جاذبه ها و آثار تاریخی و طبیعی و آئینی و هویتی خود بهای اصلی را بدهد و توسعه خود را بر این اساس، طراحی و دنبال کند.

12- به گردشگری نیاسر باید منطقه ای نگریسته شود نه محلی. مثلاً نیاسر باید پایگاه اصلی گردشگری غار (غار نخجیر نراق و غار رئیس نیاسر) گردشگری گل و گیاه و … در منطقه مرکزی ایران باشد.

13- ناب بودن و اصیل بودن گلاب و عرقیات نیاسر بعنوان بخشی از هویت معنوی و چرخه مهم اقتصادی و گردشگری نیاسر بایستی همیشه مورد اهتمام همه نیاسری ها اعم از مردم و مسئولین آن باشد و به شدت و بدون تعارف بوسیله همه افراد باید با هر گونه فریب کاری و کم فروشی برخورد شود تا اطمینان و اعتماد مردم ایران به گلاب و عرقیات ناب نیاسر حفظ شود. یک گردشگر در واقع میهمان و سرمایه همه مردم شهر، تلقی میشود. فریب دادن میهمان و کم فروشی به میهمان، به قیمت بد نامی همه مردم و به قیمت سلب اعتماد از تمامی کسبه شهر و زیان همه اهالی و حتی زیان نسلهای بعد تمام می شود.

14- افزایش تعداد گردشگر در دوره های خاص مانند نوروز، اردیبهشت، خرداد و تابستان باید از یک برنامه بلند مدت مشتمل بر توسعه و ایجاد زیر ساختهای اقامتی و خدماتی و حمل و نقل، بهبود شرایط معرفی نیاسر در فضاهای مجازی، آگاه سازی تورها و تور گردان ها و شرکتهای گردشگری داخلی و بین المللی، زیرسازی و احداث کامل راه آسفالته شرقی از شمال به جنوب نیاسر تا جاده اصلی کاشان به برزک جهت تسهیل و تسریع در ورود و خروج گردشگر و رونق مسیر گردشگری شرقی نیاسر و روستاهای آن علاوه بر طراحی یک برنامه بلند مدت برای رونق گردشگری در فصل پائیز و زمستان با هدف افزایش سالانه 10 تا 15 درصدی گردشگر، باید مورد اهتمام مسئولین و مردم نیاسر باشد.

15- نیاسری ها باید الگویی شبیه به ابیانه را برای حوزه گردشگری و برند نیاسر انتخاب و اجرایی کنند یعنی حفظ قلعه ها و بناهای تاریخی و حفظ بافت اصولی باغ شهر و حفظ سنت ها و آئین های خاص خود و حتی لباسهای محلی و رسوم زیبای محلی خود را باید بیش از هر چیز جدی بگیرند. چون همه زیرساخت ها و جاذبه ها و هویت و آئین های نیاسر چنین چیزی را حکم می کند. باغ شهر بودن نیاسر، ارزش و شئونی دارد که نباید نیاسری ها آنرا رها کنند و به شهر بودنش دلخوش نمایند. باغشهر بودن نیاسر به هیچ بها و بهانه ای نباید از دست برود.

16- قطب بودن نیاسر نسبت به شهرها و مناطق اطرافش باید از طریق شبکه راهها و برنامه ها و زیر ساختهای آموزشی، گردشگری، اجتماعی، مذهبی، اقتصادی، گلابگیری و عرقیات و صنعت اسانس، صنعت گل و گیاه، صنعت گیاهان دارویی، ایجاد و توسعه ناحیه صنعتی نیاسر و…باید با فراست و تلاش بسیار زیاد مردم و مسئولین نیاسر حفظ و تحکیم گردد.

17- حفظ پیوند سرزمینی و تاریخی و آئینی و مذهبی مردم و مسئولین نیاسر با مشهد اردهال بعنوان یکی از نواحی تابعه نیاسر باید در تمام برنامه ها و تفکرات مردم و مسئولین نیاسر جاری و عملی گردد.

18- برابر کدهای جهانی اخلاق جهانگردی، مردم و مسئولین نیاسر باید توجه کنند که برنامه ریزی امور باید به گونه ای باشد که ساکنان محلی در فعالیتهای جهانگردی، مشارکت داشته و به همان نسبت از فواید اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن و خصوصا از فرصتهای شغلی مستقیم و غیر مستقیمی که ایجاد می کند بهره مند شوند و برنامه های تدوین شده و سیاست های جهانگردی نیاسر باید به گونه ای باشد که به ارتقای سطح استاندارد زندگی ساکنان نیاسر و نیازهای آنان کمک کند و طراحی، معماری و بهره برداری از اماکن و تاسیسات جهانگردی در حد امکان، متناسب و هماهنگ با ساختار اقتصادی و بافت اجتماعی نیاسر باشد و در شرایط برابر، فرصتهای شغلی به نیروهای انسانی نیاسر محول شود.

در تدوین این مطلب علاوه بر مطالعات و افکار و آرمانهای ذهنی و تجربیات خودم از دیدگاهها و نقطه نظراتی که عده ای از اهالی و دوستداران نیاسر بصورت حضوری یا در شبکه های اجتماعی اعلام فرموده بودند بهره گرفته ام که در همین جا قدردانی و سپاس فراوان خود را تقدیم همه آن عزیزان می کنم.

باور دارم که آنچه مطرح شد فقط بخشی از یافته ها و مبانی لازم برای پیشرفت نیاسر است و استدعا دارم با بذل عنایت، بنده را از طریق همین سایت نسبت به بسیاری از نکات مفید و لازمی که مورد غفلت قرار گرفته آگاه فرمائید.

صادق رئیسی کیا

ششم مهرماه 1393